Salades voor op de barbecue - De ultieme gids Deel 1: De basics

De barbecue is al aan het opwarmen en heb je geen tijd om te lezen? Bekijk dan snel deze checklist en bereid je mentaal voor op iets groots - de beste salade die je ooit zult maken!

• Of het nu gaat om blad-, pasta-, aardappel- of bulgursalade: met de basis, add-ons en toppings maak je snel je eigen geweldige saladecreatie met de DIY-salade kit.
• Voor een klassieke vinaigrette meng je 1 deel zuur met 3 delen olie en voeg je extra's naar keuze toe. Belangrijk: Voeg de olie altijd als laatste toe.
• Cremige dressings hebben een basis nodig zoals yoghurt, tahini of mayonaise, eventueel wat vloeistof om te verdunnen en aromatische extra's zoals kruiden en specerijen.
• Welke dressing past bij welke salade? Alles is toegestaan wat lekker smaakt! Voor gevoelige blaadjes zoals veldsla is echter een vinaigrette aan te bevelen - onder zware romige dressings verslappen ze al gauw.
• Timing is alles: de dressing wordt pas vlak voor het serveren toegevoegd aan de bladsalade! Pastasalades, aardappelsalades, graan- of rauwkostsalades mogen echter gerust even trekken.

Om ervoor te zorgen dat je salade bij de BBQ een onvergetelijke indruk maakt, moet hij met evenveel liefde worden gepland en bereid als je steak. Denk dus eerst aan het volgende: welke basis moet je salade hebben? Welke andere ingrediënten mogen vandaag absoluut niet ontbreken? En met welke saus kun je je persoonlijke droomcombinatie het beste completeren? Als kleine hulp hierbij vind je je ultieme startpakket - de DIY-saladebouwdoos en de basisrecepten voor vinaigrette en romige dressing, evenals enkele all-time-favorieten om te mixen!

Geen zin in kant-en-klare recepten? Geen probleem! Met het bouwdoosprincipe kun je heel eenvoudig je eigen vette saladecreaties maken:

Het belangrijkste eerst: Voor elke salade-escalatie is een goede basis natuurlijk essentieel. Dit vormt het grootste deel van je salade en bepaalt de richting die je op wilt gaan. Voor een pastasalade zijn dit de pasta, voor een bladsalade is het de bladgroente, voor een aardappelsalade... Het principe is duidelijk, toch?

Met het tweede element komt er kleur in het spel: verse, gekookte en natuurlijk gegrilde fruit of groenten voegen visueel en smaakvolle hoogtepunten toe in de kom. Zelfs als je hier over het algemeen minder volume kiest dan bij de basis, zijn het juist deze toevoegingen die het verschil maken. Enkele goede keuzes zijn bijvoorbeeld:

• verse tomaten, paprika, wortelen, komkommer, radijs en alles wat je verder lekker vindt als rauwkost
• gegrilde courgette, asperges of aubergines
• avocado
• pompoen uit de oven
• appels, peren, vijgen, sinaasappels en ander vers fruit (ook lekker van de grill of gebakken en gekarameliseerd)
• gekookte erwten, broccoli of bonen

Een echte traktatie wordt je salade pas met toppings: zin in extra pit? Trakteer jezelf dan op verkruimelde feta of geschaafde Parmezaanse kaas! Liever iets lichts? Scheuten en verse kruiden kunnen altijd! Kun je niet zonder vlees in een gerecht? Gegrilde kipfilet doet het net zo goed als pulled pork of reepjes biefstuk als topping. Voor mij mogen knapperig geroosterde noten of zaden absoluut niet ontbreken! Bij de toppings zijn er bijna geen grenzen - kies gewoon wat je leuk vindt en je salade nog interessanter maakt door te spelen met verschillende smaken en texturen. Dit kan zijn:

• Kaas - bijv. feta, mozzarella of geraspte harde kaas zoals Parmezaanse kaas. Blokjes van je favoriete kaas doen het sowieso goed en ook wat lepels romige roomkaas die casual over de salade verdeeld zijn, smaken geweldig.
• Vlees of worst - reepjes biefstuk of kip, bacon, pittige salsiccia of chorizo. Alles van de grill, in hapklare stukjes gesneden, is ook geweldig in de salade!
• Vis en zeevruchten - of het nu tonijn uit blik is, gambas van de plancha of gerookte zalm
• Noten, zaden en pitten (het liefst mooi geroosterd!), zelfgemaakte croutons, tortillachips of popcorn - zolang het maar knapperig is!
• Gedroogde tomaten, olijven of ingelegde paprika's evenals maïs of kidneybonen uit blik
• Basilicum, peterselie, koriander, bieslook en andere verse kruiden of knapperige kiemen geven de finishing touch.

Dus je kom is vol - en nu? Hier komt de koningsdiscipline! De dressing. Zelfs de meest doorgewinterde rauwkost-stok knabbelende mensen moeten toegeven: Zonder de juiste saus is het gewoon geen salade. Afhankelijk van je voorkeur en de salade-ingrediënten die je hebt gekozen, zijn er eigenlijk geen grenzen aan je creativiteit. Dus de benaming is dan vaak ook vaag - saladesaus, dressing of vinaigrette? Vinaigrette verwijst naar een emulsie van azijn, olie (en andere ingrediënten), terwijl dressing net als saladesaus eigenlijk een overkoepelende term is voor alles wat je in de kom kunt gieten om je salade nog meer smaak te geven. In het Brits-Engels kan vinaigrette echter ook eenvoudigweg French dressing worden genoemd (wat in de VS op zijn beurt een romige dressing met mayonaise is) - en dan is de verwarring compleet. We maken hier dus heel duidelijk onderscheid tussen: vinaigrettes (azijn of andere zuren + olie) en romige dressings met een dikke consistentie.

De vinaigrette is een absoluut klassieke slasausfavoriet. Het bestaat uit azijn en olie (in de klassieke verhouding 1:3) en kan naar wens worden verfijnd met kruiden en specerijen. Dus gewoon alles in de kom en klaar? Nog niet helemaal: Om ervoor te zorgen dat je vinaigrette mooi homogeen wordt, moet je eerst alle ingrediënten behalve de olie door elkaar kloppen - dat wordt als allerlaatste toegevoegd en samen met de andere componenten tot een gladde saus geklopt. Waarom zo precies? Omdat je alleen op deze manier de uitdaging aangaat om twee eigenlijk vrij afstotende vloeistoffen tot een homogene mix te combineren! Dit kan op puur spierkracht met een garde of in een glazen pot met schroefdop (alles erin en schudden maar!). Of natuurlijk lekker ontspannen: met behulp van je staafmixer.

• Neutrale oliën zoals zonnebloem- of koolzaadolie zijn altijd goed, als je zin hebt in een mediterraanse smaak, grijp naar koudgeperste olijfolie. Een must voor elke tabouleh of Griekse boerensalade! Als je van nootachtige tonen houdt, probeer dan eens walnoten-, pinda- of sesamolie - vooral deze laatste is ideaal voor Aziatische salades.

MIJN TIP:

Geraffineerde olijfolie wordt verkregen door warme persing en extractie met oplosmiddelen en vervolgens gezuiverd door raffinage. Olie die warm wordt geperst is relatief smaakneutraal, maar kan goed worden verhit en lang worden bewaard. Koudgeperste (virgin) olijfolie daarentegen heeft aanzienlijk meer aroma en behoudt dankzij de zachte productie ook zijn gezonde inhoudsstoffen. De beste keuze voor je salade! Maar let op: Door het aanwezige olijfvlees wordt virgin olijfolie snel ranzig - bij voorkeur binnen 2 maanden na opening consumeren.

• De zuurgraad is de smaakdrager van je vinaigrette en kan in de vorm van **allerlei soorten azijn** in je dressing terechtkomen. Of je nu witte wijnazijn, fijne aceto balsamico, fruitige frambozenazijn of kruidenazijn gebruikt, dat is aan jou. Als je het liever wat milder hebt, kun je ook verse **citroen-, limoen- of grapefruitsap** in plaats van azijn gebruiken - de natuurlijke zuurgraad maakt je salade bijzonder licht en fris.
• Nu is het tijd om te **kruiden**! Naast zout en peper kun je je vinaigrette een eigen karakter geven met extra's zoals verse kruiden, mosterd, fijngesneden ui, knoflook, gember, sojasaus of chilisaus. Ook **een beetje zoetheid** kan geen kwaad: suiker, honing, agavesiroop of ahornsiroop zorgen ervoor dat de zuurgraad niet te overheersend is en je dressing mooi harmonieus wordt.

MIJN TIP:

Mosterd in de dressing smaakt niet alleen goed, maar helpt ook bij de consistentie van je vinaigrette: Net als knoflook werkt het als emulgator en zorgt ervoor dat de olie zich beter mengt met de andere ingrediënten.

De vinaigrette staat klaar? Top! Dan snel op de salade. Als alternatief kun je je vinaigrette in een luchtdichte container tot drie weken in de koelkast bewaren. Verse ingrediënten zoals kruiden of uien moet je pas vlak voor het opdienen toevoegen. En vergeet niet om het nog een keer door elkaar te roeren! De vinaigrette splitst namelijk snel weer in zijn afzonderlijke componenten.

Een beetje inspiratie nodig? Je krijgt het hier! Hier zijn 5 onverslaanbare Vinaigrette-recepten voor je salade (hoeveelheden voor 4 porties):

Een klassieker die altijd goed is! Voor de mediterrane vinaigrette gebruik je 120 ml olijfolie en 40 ml balsamico. Breng op smaak met zout, peper en suiker en voeg voor het serveren 4 el fijngehakte verse kruiden zoals basilicum, tijm en oregano toe. Past perfect bij alle blad- en rauwkostsalades, vooral in de op Griekenland geïnspireerde variant met komkommer, tomaat en feta.

Staat er vandaag een Vietnamese glasnoedelsalade of een Thaise komkommersalade op tafel? Dan zit je met deze dressing helemaal goed: Van 100 ml sesamolie, 30 ml rijstazijn, 1 tl fijngehakte chilipeper, 1 tl geraspte gember en 2 el vers gehakte korianderblaadjes maak je heel eenvoudig een super aromatische Aziatische vinaigrette. Als zoet contrast bij de azijn is wat palmsuiker hier welkom – dat voegt direct een geweldige karamelsmaak toe. En zout? Dat heb je niet nodig! Doe zoals in Azië en breng je vinaigrette op smaak met 30 ml sojasaus.

Een van mijn absolute favoriete slasauzen is de Honing-Mosterd-Vinaigrette. Waarom? Omdat het in een mum van tijd gemaakt is van 120 ml olijfolie, 40 ml witte wijnazijn, 1 eetlepel mosterd, 1 eetlepel honing, zout en peper, en met zijn spel van pittigheid, zuurheid en zoetheid gewoonweg heerlijk is. De mosterd zorgt ook voor een optimale binding en daarmee een smeuïg resultaat. Probeer de vinaigrette eens op veldsla - geniaal!

Voor de Oosterse vinaigrette wordt geen azijn gebruikt, maar 3 el vers geperst citroensap op 120 ml olijfolie. Dit geeft een fruitige toets en past perfect bij frisse couscous-, bulgur- of kikkererwtensalades. Onmisbaar zijn natuurlijk een beetje honing en naast zout en peper voor extra pit 'n fijngehakt teentje knoflook. Voeg nog eens 5 el verse kruiden zoals gladde peterselie of munt toe en je Oosterse saladedressing-allrounder is klaar!

Geen klassieke aardappelsalade met spek is compleet zonder deze vinaigrette met bouillon! Voor oma's beste slasaus vervang je een deel olie door bouillon: 40 ml witte wijnazijn en 40 ml koude groentebouillon met 1 el mosterd en een fijngehakte ui mixen. Voeg 80 ml neutrale plantaardige olie (bijv. zonnebloemolie) toe en breng op smaak met zout, witte peper en suiker.

Als een vinaigrette te licht voor je is en je liever iets dikker hebt, dan is een romige saladedressing de juiste keuze voor jou:

• Yoghurt, roomkaas, mayonaise, tahin, pesto, zure room, crème fraîche of zure room zijn perfecte basis voor je romige saladedressing.
• Indien nodig, verdun naar smaak met vloeistof zoals melk, karnemelk, kokosmelk, citroensap, water, bouillon of fond.
• Net als bij vinaigrette kun je de basissaus naar wens op smaak brengen met een paar smaakvolle extra's. Verfijn bijvoorbeeld je yoghurt-citroendressing met honing en verse munt of geef je tahinisaus een extra kick met gehakte chilipeper!

Je kunt hier ook een grove verhouding van 3:1 hanteren (3 delen romige basis en 1 deel vloeistof). Het hangt echter ook af van je ingrediënten: roomkaas of bijvoorbeeld tahin moeten doorgaans sterker verdund worden dan eerder vloeibare yoghurt of zure room. En vooral jouw smaak is doorslaggevend - voeg gewoon zoveel vloeistof toe tot je dressing de perfecte dikte voor jou heeft bereikt!

In vergelijking met vinaigrette is zo'n romige dressing bij het mixen heel eenvoudig: Meng gewoon alle ingrediënten en roer tot de gewenste consistentie is bereikt. Wat betreft houdbaarheid is het echter wat gevoeliger - terwijl sauzen op basis van tahini luchtdicht in de koelkast tot wel een week kunnen bewaard blijven, moeten yoghurtdressings niet langer dan 3 dagen bewaard worden. Als je ook bederfelijke ingrediënten zoals eierdooiers of ansjovis in de schaal gooit, moet de saus nog dezelfde dag worden gebruikt, zoals bij caesarsalade.

De Klassieke Mayo-dressing is dé pastasalade-saus bij uitstek. 150 ml mayonaise met 50 ml augurkenvocht gladroeren, op smaak brengen met zout en peper, klaar! Nu alleen nog pasta, diepvrieserwtjes en leverworst toevoegen en je hebt een salade die zo retro is dat hij alweer geweldig is. Als je het geheel wat wilt verfraaien, kun je natuurlijk ook zelf mayonaise maken!

Een heerlijke en geweldige alternatieve vinaigrette voor oosterse couscous-, bulgur- of groentesalades is de tahinidressing. Meng hiervoor 100 g tahini met 3 el olijfolie, 1 el limoensap en 1 tl ahornsiroop. Voeg een fijngehakte chilipeper en 3 el gehakte peterselie toe, breng op smaak met zout en peper en verdun eventueel verder met olie of water, afhankelijk van de gewenste consistentie. Romig, licht en zelfs veganistisch!

Alleen de naam belooft veel goeds: de Caesar Dressing is een echte ster onder de saladedressings en verandert een romainesalade met croutons meteen in echt soulfood. Geen wonder, want de dressing bevat 2 eetlepels citroensap, 2 theelepels Worcestershire Sauce, 4 ansjovisfilets en 2 fijngehakte teentjes knoflook die fijn worden gepureerd en met 4 eetlepels Parmezaanse kaas onder 150 g mayonaise worden gemengd. Alles glad roeren en op smaak brengen met zout, peper en suiker. Smeuïger kan bijna niet! Vooral lekker in combinatie met Caesar Salad met Bacon.

Ijsbergsla saai? Niet met de juiste dressing! Ik vind de pittig-zoete combinatie van ijsbergsla, maïs, uien en American Dressing behoorlijk geniaal. Uitproberen? Zo werkt het: 100 g Griekse yoghurt mengen met 100 g Crème Fraîche, 2 el citroensap en 1 el tomatenpuree. 5 el gehakte bieslook erdoor roeren en op smaak brengen met zout, peper en suiker.

Makkelijker kan het niet: boterzachte kropsla met romige crème citroendressing is razendsnel klaargemaakt en de perfecte bijgerecht voor de zomerse BBQ. Echt waar - ik ken niemand die deze klassieke combinatie niet waardeert. Meng simpelweg 200 g crème fraîche met 2 el citroensap en 2 el suiker, roer glad en breng op smaak met een beetje zout. Wil je nog meer variatie? Probeer dan dit dressings eens samen met kropsla met gekarameliseerde sinaasappelblokjes.

De vraag welke vinaigrette of dressing je met welke salade kunt combineren, is snel beantwoord: alles kan, niets moet! Met de bovenstaande recepten heb je alvast genoeg inspiratie voor je volgende barbecues. Maar met de klassieke combinaties houdt het niet op! Waarom niet eens de pastasalade maken met een dressing van olijfolie in plaats van mayonaise? Of de aardappelsalade opleuken met tahin- of Ranch-Dressing? Alleen bij kwetsbare bladgroenten zoals eikenblad- of veldsla moet je een beetje voorzichtig zijn - een zware, romige dressing kan het delicate bladgroen snel verstikken en van je salade een papperige bedoening maken. Voor de rest geldt: wees creatief en experimenteer!

De term salade wordt vooral gebruikt als overkoepelende term voor verschillende bladgroenten, maar beschrijft eigenlijk een bereidingswijze. De oorsprong van het woord salade (van het Latijnse "sal", wat zout betekent) verwijst naar een gerecht dat houdbaar gemaakt is in zout. Oké, dat klopt nu niet helemaal...

Kijk je in het woordenboek, dan vind je daar salade als een koud gerecht dat bereid is met verschillende dressings van bladgroenten, fruit, verse of gekookte groenten, vlees, vis of iets dergelijks. Dat komt al wat meer in de buurt! Naar mijn mening wordt de alledaagse betekenis echter het beste weergegeven: chaos, warboel, wanorde. Want dat is toch juist het geweldige aan salade! Alles kan, niets moet en als je een paar basisregels in acht neemt, verandert de chaos in de kom snel in een geniale smaakcompositie.

Zo uitgebreid als de term zelf is, zo groot is ook het culinaire universum van salades. Waar heb je vandaag zin in? Pastasalade, aardappelsalade, bladsalade, rauwkostsalade of salade op basis van granen? Vegetarisch, veganistisch of met vlees, lauw of koud, met knapperige of zachte, pittige of zoete toppings, romige of verfrissend lichte dressings? Meer diversiteit dan bij salades is nauwelijks mogelijk! Toch hebben alle varianten één ding gemeen: ze zijn de perfecte aanvulling op je volgende BBQ!

Wil je nog meer geweldige vinaigrettes en dressings voor je volgende BBQ-feestje? Check dan onze vette Recepten voor salades om te grillen! Zin in een groene salade? In de grote Saladegids Deel 2 kom je alles te weten over de groene kracht in de kom.